ပန္းကေလးႏွင့္ ပန္းကေလးခ်စ္သူ

(၁)

နဂုိရိွၿမဲ “ဒါးဂြင္”ဆိုတဲ့နာမည္ကို ABSDF ဗဟို“ေဒါင္းဂြင္”လို႔ ေျပာင္းခဲ့တဲ့ နယ္ေျမက်အၿပီး၊ ကရင္နီနယ္ေျမကို ျပန္ေရာက္တဲ့ ၁၉၉၆ ခုေလာက္မွာ တႀကိမ္။ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္ KNU တပ္မဟာ (၂) နယ္ေျမက မိသားစုဘ၀နဲ႔ ျပန္ဆုတ္ခဲ့ရ ခ်ိန္မွာတႀကိမ္ BLC (ျမန္မာႏိုင္ငံေရွ႕ေနမ်ားေကာင္စီ)မွာ သင္တန္းတက္ခြင့္(၂)ႀကိမ္ ရရိွခဲ့ဖူးပါ တယ္။

က်ေနာ္တို႔တပ္ ရင္းမွာ အသက္ႀကီးသူစာရင္းပါတာရယ္။ တိုက္ခိုက္ေရး၊ ေခါင္းေဆာင္ဆိုတဲ့ အပိုင္းေတြမွာ သုံးမရတာရယ္။ ေလ့လာ အားေလး အတန္အသင့္ရိွတယ္လို႔ျမင္တာေတြရယ္ေၾကာင့္ပဲ တာ၀န္ရိွသူေတြက ေရြးခ်ယ္ၾကတယ္လို႔ ခံစားခဲ့ရပါတယ္။ ၂ -ႀကိမ္လုံးမွာ သက္ဆုိင္ရာ တာ၀န္ရိွသူမ်ားက တရား၀င္ေခၚေဆြးေႏြးၾကတဲ့အခါ ၂-ႀကိမ္လုံးပဲ အေၾကာင္းအ မ်ဳိးမ်ဳိးျပကာ ျငင္းဆိုမိခဲ့တယ္။ ဟုတ္တယ္ေလ။ သူတို႔ရွင္းျပတဲ့ အသုံးအႏႈန္းအရဆို “တ ရားသူႀကီး” သင္တန္းတဲ့။ ဒီေတာ့ ဥပေဒေတြ၊ ပုဒ္မေတြေလ့လာရမွာေပါ့။ ႏိုး(No)ပါပဲ။ ဒါေတြကိုေတာ့ စိတ္မ၀င္စားတာအမွန္။ ျမန္မာျပည္တြင္းမွာ ေနစဥ္ကတည္းက တရားရုံးေတြေရွ႕က ျဖတ္ကို မေလွ်ာက္ဘူး။ ေရွ႕ေနအသိုင္းအ၀ိုင္းနဲ႔ကင္းေအာင္ေနခဲ့တယ္။ ရွင္း ရွင္းေျပာရရင္ ေၾကာက္လို႔။ဒါေပမယ့္ဗ်ာ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ေရာင္နီဦးဆိုတဲ့ ABSDF ေက်ာင္းေလးမွာ ေက်ာင္းဆရာစ်ာန္၀င္ေနစဥ္မွာပဲ ကံ ေပၚဖို႔အေၾကာင္းက ထပ္တႀကိမ္ျပန္ဖန္လာတယ္ေလ။ အဲဒီကာလက ႏိုင္ငံေရး အေျခအေန ထူးျခားခ်က္ေတြအရ နယ္စပ္အတိုက္အခံအဖြဲ႔အစည္းေတြမွာ ေရြးခ်ယ္ရမယ့္လမ္းေၾကာင္း (၃) ခုေပၚလာခဲ့တယ္။ ထုိင္းႏိုင္ငံအပါအ၀င္ တတိယ ႏိုင္ငံေတြမွာ အေျခခ်ေရး၊ တုိင္းရင္း သား အဖြဲ႔အစည္းေတြမွာ အသြင္ေျပာင္းရပ္တည္ေရးႏွင့္ ျပည္တြင္းျပန္ေရးဆိုတာ ေတြေပါ့။ က်ေနာ္လည္း ေခါင္းစားရၿပီ။ ျပည္တြင္းျပန္ေရးကိုေတာ့ ပယ္ၿပီးသား။ ျပည္သူ႔အက်ဳိးၾကည့္မယ့္ အစိုးရ မေပၚ သေရြ႕လုံး၀မျပန္။ ဒါက ျပတ္သားၿပီးသား။ မျပတ္သားတာက က်န္တဲ့ (၂) ခုမွာ။ တတိယႏိုင္ငံလည္း မထြက္ခ်င္ဘူး။ ထြက္မယ္ဆို ၁၉၉၅ မာနယ္ပေလာက်အၿပီး ထြက္ၾကတဲ့အထဲ ပါသြား ၿပီေပါ့။ ေနာက္… တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔အစည္းေတြ နဲ႔အတူ အသြင္ေျပာင္းၿပီး ရပ္တည္ဖို႔။ ဒါကလည္း ၿပီးခဲ့တဲ့ကာလျဖတ္သန္းမႈေတြနဲ႔ ထူးမျခားနားပါပဲ။ အလံ၊ ဘက္တံဆိပ္ ေလာက္ပဲကြာမွာပါ။ စိတ္ ဓါတ္နဲ႔ ယုံၾကည္မႈရိွဖို႔ပဲ အဓိကလို႔ျမင္မိေတာ့ ျပႆနာလို႔ မျမင္ပါဘူး။

ျပႆနာလို႔ျမင္မိတာက မိသားစုကိစၥ။ က်ေနာ့္မွာ အိမ္ေထာင္နဲ႔ ကေလး(၂) ေယာက္ေတာင္ရိွေနၿပီ။ အရင္ကလို တစ္ေယာက္တည္း မဟုတ္ေတာ့။ က်ေနာ့္အမ်ဳိးသမီးကလည္း မလည္မ ၀ယ္။ သားနဲ႔သမီးေတြအတြက္ ထည့္ စဥ္းစားရတာေပါ့။ “ေတြေ၀သြားၿပီ” “ေၾကာက္တတ္သြားၿပီ”လို႔ သတ္မွတ္ရင္လည္း မတတ္ႏိုင္။ ၾကားတခုကို ေရြး လိုက္မိတယ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ အေျခခ်ေရး … ။

(၂)

က်ေနာ္တို႔ DYA (ဒီမိုကရက္တစ္လူငယ္မ်ားတပ္မေတာ္) ဘ၀က က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ဒုတပ္ရင္းမွဴး၊ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ ဦးေအာင္ထူးက အခု BLC (ျမန္မာႏိုင္ငံ ေရွ႕ေနမ်ားေကာင္စီ) မွာ အတြင္းေရးမွဴး။ သူ႔ဆီမွာလွမ္း အကူ အညီေတာင္းၾကည့္တယ္။ တကယ့္ ေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္ဆိုတာက ရဲေဘာ္ေတြအေပၚ အၿမဲတမ္းတာ၀န္ရိွေန တာ မဟုတ္လား။ အျပည့္အ၀မဟုတ္ေတာင္ တစိတ္တပိုင္းေတာ့ တာ၀န္ယူတတ္ရမယ္ေလ။ အာဏာရွင္ႀကီး လို႔ ေျပာတဲ့ ဦးေန၀င္းေတာင္မွ သူ႔ေတာ္လွန္ေရးရဲေဘာ္ေတြအေပၚ တာ၀န္ယူတတ္ေသးတာပဲ။

ဒီလိုနဲ႔ BLC မွာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ဖို႔ အခြင့္ႀကဳံလာတယ္လို႔ေျပာရေတာ့မွာေပါ့။ ခက္တာက က်ေနာ္က တရားရုံးတို႔၊ ေရွ႕ေနတို႔ ဆိုတာကို ေၾကာက္တတ္သူ။ ဘာအေတြ႔အႀကဳံ၊ ဘာေလ့ လာမႈ၊ ဘာနီးစပ္မႈမွမရိွခဲ့။ BLC တာ ၀န္ရိွသူမ်ားကေတာ့ ဒါကိုသိၾကပါတယ္။ သူတို႔မွာ အဖြဲ႔၀င္ေတြ၊ ၀န္ထမ္းေတြ အရည္အေသြးျမင့္တင္ဖို႔အတြက္ အစီအမံေတြက အျပည့္။ သိပ္မၾကာပါဘူး။ ၂၀၀၄ ကုန္ခါနီးမွာပဲ BLC ရဲ႕ ၃ လတာ သင္တန္းတခုကိုတက္ခြင့္ရလိုက္တယ္။ အရင္ ၂ - ခါလို ျငင္းခြင့္မရိွေတာ့။ အခုဟာက ဘ၀ျဖစ္သြားၿပီေလ။

(၃)
တကယ္က “ေရငတ္တုန္း ေရတြင္းထဲက်” ဆိုသလို ျဖစ္သြားတာဗ်။ က်ေနာ္သိခ်င္၊ ေလ့လာခ်င္တာေတြက ဒီသင္တန္းမွာ သင္ေပးေနတာေတြ။ ဘာသာခြဲေတြအေနနဲ႔ (၁၀) ခုေတာင္ မက။ (လူ႔အခြင့္အေရး) Human Rights, (တရား ဥပေဒစိုးမိုးေရး) The Rule of Law, (လူထုအဓိက လူ႔အဖဲြ႔အစည္း) Civil Society, (ဒီမိုကေရစီ) Democracy, (ဖက္ဒရယ္) Federal, (ဖဲြ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒ) Constitution, (မွ်တေသာတရာခြင္) Fair Trail, (တရားမွ်တေသာ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး) Transitional Justice, (မီဒီယာ) Media, (လြတ္လပ္ေသာတရားစီရင္ေရး) Independence Judiciary … ဆိုတာေတြေပါ့။ အဲဒီအထဲမွာ က်ေနာ့္စိတ္နဲ႔ အေတြ႔ဆုံးဘာသာကေတာ့ Civil Society ပါပဲဗ်ာ။

က်ေနာ္တုိ႔ကို သင္တန္းမွာ ညဖက္ညဖက္ အခ်ိန္ပိုအေနနဲ႔ ဆရာဦးေအာင္ထူးက ေမာင္းေလ့ရိွတယ္။ သူ႔အခ်ိန္နဲ႔သူ သင္ေနၾကတဲ့ ဘာသာရပ္ေတြန႔ဲပတ္သက္ၿပီး အခ်ိန္ပို ေဆြးေႏြးၾက ဖို႔၊ ေလ့လာၾကဖို႔ေပါ့။ ဥပမာ ဆိုပါေတာ့ - Constitution သင္ၿပီးသြားတာနဲ႔ ညဖက္ workshop ေတြမွာ ၁၉၄၇၊ ၁၉၇၄ ဖြဲ႔စည္းပံုေတြနဲ႔ NCGUB ကေရးဆြဲတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပုံေတြကို ႏိႈင္းယွဥ္ၿပီး အနာဂတ္ျမန္ မာျပည္နဲ႔ အသင့္ေတာ္ဆုံး၊ အျဖစ္သင့္ဆုံး၊ အသစ္တခုကို အဖြဲ႔ေတြအလိုက္ အခန္းေတြခြဲၿပီး ေရးဆြဲခိုင္းတာမ်ဳိး။ Democracy ကို သင္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဘယ္လို ဒီမိုကေရစီပုံစံမ်ဳိးနဲ႔ သြားမယ္ဆို တာ ကို ေဆြးေႏြးခိုင္းတာမ်ဳိးေပါ့။ အဲဒီ အစီအစဥ္တုန္းက ထူးျခားျဖစ္စဥ္ေလးတခုကို အမွတ္ရေသးတယ္။

အုပ္စု(၅) စုခြဲၿပီး ေလ့လာၾကတဲ့အထဲမွာ ၅ - စုလုံးက ဆိုရွယ္ဒီမိုကရက္ကိုပဲ ၀ိုင္းေရြးလိုက္ၾကေတာ့ ဆရာ ဦးေအာင္ထူးက “ဆိုရွယ္ဒီမိုကရက္ကို ဒီေလာက္ႀကိဳက္တဲ့သူ မ်ားေနၿပီဆိုရင္ေတာ့ ဆရာေတာင္ ဆိုရွယ္ဒီမိုကရက္ နာမည္နဲ႔ ပါတီေထာင္ရေတာ့မလိုျဖစ္ေနၿပီ”လို႔ ေျပာခဲ့တယ္ေလ။ ဆရာေျပာမွ သတိထားမိတယ္။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ ပြဲမွာေရာ၊ လက္ရိွႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြ မွာေရာ ကိုယ္ယုံၾကည္ရာကို နယ္မည္တပ္ၿပီး ဖြဲ႔ၾကတာမ်ဳိးမေတြ႔ရဘူးေလ။ ေယဘုယ်ဆန္ဆန္ ဒီမိုကေရစီဆိုေတြခ်ည္းပဲ ေတြ႔ေတြ႔ေနရတယ္။ လစ္ဘရယ္ပါတီတို႔၊ ဆိုရွယ္လစ္ပါတီတို႔၊ ဆိုရွယ္ ဒီမိုကရက္ပါတီတို႔ဆိုၿပီး ဘာေၾကာင့္မရိွၾကတာလဲ။

သင္တန္းကာလၿပီးခါနီးေလ ညဖက္ အစီအစဥ္ေတြက ပိုမ်ားလာေလပဲ။ စကားေျပာေလ့က်င့္တာေတြပါ ပါ လာတယ္ေလ။ အစပိုင္းေတာ့ ရိုးရိုးလို႔ထင္မိတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွ ကိုယ္သိသမွ်ကို အစီအစဥ္တက် အခ်ိန္နဲ႔ကြက္တိ ေျပာဆိုတတ္ေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးမွန္းသိလိုက္ရတယ္ေလ။ သင္ၿပီးသမွ်ဘာသာေတြထဲက ကိုယ္အႏွစ္သက္ဆုံး ဘာ သာအေၾကာင္းကိုေျပာရမယ္။ ဘာေတြကိုႀကိဳက္တာလဲ၊ ဘာေၾကာင့္ႀကိဳက္သလဲေပါ့။ စစခ်င္း တစ္မိနစ္ေလာက္စီပါပဲ။ တစ္မိနစ္ဆိုေပမယ့္ မလြယ္ဘူးဗ်ဳိ႕။ က်ေနာ္ဆို ေက်ာင္းဆရာသက္တမ္းက (၇)ႏွစ္ (၈)ႏွစ္။ သီခ်င္းဆိုလည္း အႀကိမ္ ႀကိမ္ စတိတ္ခုံေပၚမွာ ဆိုခဲ့ဖူးတာ။ ဒါေပမယ့္ လူေရွ႕ထြက္လိုက္တာနဲ႔ ဒူးတုန္၊ အသံတုန္၊ ႏွလုံးတုန္က ျဖစ္တုန္း။ ကိုယ္ေျပာခ်င္တာကို မေရာက္တာတို႔၊ အခ်ိန္ျပည့္သြားလို႔ မေျပာျဖစ္လိုက္တာတို႔၊ ေမ့သြားတာတို႔၊ အမ်ဳိးမ်ဳိးႀကဳံရ တာပဲ။ ေနာက္မွတျဖည္းျဖည္း အသားက်လာတယ္။ လိုရင္းကို တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္နဲ႔ အခ်ိန္နဲ႔ကြက္တိျဖစ္ေအာင္ ေျပာတတ္လာတယ္ေလ။

(၄)
တည စကားေျပာေလ့က်င့္ပြဲမွာေတာ့ “အေလးစားရဆုံး”လူတစ္ေယာက္အေၾကာင္းေလ။ ၅-မိနစ္စီ ေျပာရ မယ္တဲ့။ ေျပာၾကတဲ့အထဲမွာ ကိုယ့္ရဲ႕အေဖ၊ အေမ။ ညီအကို၊ ေမာင္ႏွမ။ ဆရာ နဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ေတြ အေၾကာင္းမ်ားတယ္။ ဆရာဦးေအာင္ထူးရဲ႕ဇနီး မေနာ္ကူးကေတာ့ ဆရာဦးေအာင္ထူးအေၾကာင္း ေျပာသြားတယ္ေလ။ ခင္ပြန္းလို တာ၀န္ေက်၊ ဆရာတေယာက္လို လမ္းညႊန္ေပးႏိုင္ၿပီး၊ ေခါင္းေဆာင္တဦးလို ဦးေဆာင္ႏိုင္လို႔တဲ့ … ။

သူမ်ားေတြေျပာေနခ်ိန္ က်ေနာ့္မွာေတာ့ ဘယ္သူ႔အေၾကာင္းေျပာရမလဲ စဥ္းစားလို႔ကိုမရႏိုင္ဘူး။ စကားေျပာ ေလ့က်င့္တာဆိုေပမယ့္ တကယ့္ေလးစားရသူလည္း ျဖစ္ခ်င္တယ္ေလ။ သူတ ကာသိၿပီးတဲ့ အထဲကလည္း မျဖစ္ခ်င္ ဘူး။ အမ်ားကပါ ေလးစားစရာေကာင္းသူလိို႔ သတ္မွတ္သြာႏိုင္မယ့္သူပဲ ျဖစ္ေစခ်င္တယ္။ ေျပာရမယ္အခ်ိန္နဲ႔လည္း ကိုက္ညီရမယ္ေပါ့။

စဥ္းစားေနရလြန္းလို႔ ေရွ႕ကလူေတြ ဘာေျပာသြားမွန္းကိုေတာင္ ေကာင္းေကာင္းမသိလိုက္ဘူး။ တကယ္ …။ လက္ခုပ္တီးသံၾကားမွ ေရာေယာင္ၿပီးလိုက္တီးျဖစ္တယ္။ က်ေနာ့္အာရံုထဲမွာ ရွိတဲ့ လူေတြကို တေယာက္ၿပီးတေယာက္ ဆန္ကာစစ္ၾကည့္ေနရလို႔။ ေနာက္ဆံုး က်ေနာ့္အလွည့္က်ကာနီးမွ လူ ၂ - ေယာက္ကို ေရြးမိတယ္။ က်ေနာ္တို႔ တပ္ရင္းမွဴး ကိုတိုက္ေမာင္းနဲ႔ ေကာင္းစံဆိုတဲ့ ရဲေဘာ္ေလးတေယာက္တို႔ကို။

က်ေနာ့္ေရြးခ်ယ္မႈစံအရပဲ ကိုတိုက္ေမာင္းကို ျပန္ပယ္လိုက္ပါတယ္။ သူ႔အေၾကာင္းက သိတဲ့သူမ်ားတယ္။ သူ႔ အေၾကာင္းကို ေရးခ်င္သူ၊ ေဖာ္ျပခ်င္သူေတြလည္းရွိတယ္။ ေခါင္းေဆာင္လုပ္ဖူးေတာ့ မွတ္္တမ္းတခ်ဳိ႕မွာလည္း ပါသြား ႏိုင္တယ္ေလ။ ေကာင္းစံက်ေတာ့ သာမာန္ရဲေဘာ္ေလး။ သူ႔အေၾကာင္းသိသူက ရွားရွား။ သူ႔အေၾကာင္းေရးမယ့္၊ မွတ္ တမ္းတင္ေပးမယ့္လူဆိုတာက မရွိႏိုင္ဘူး။ မထင္မရွားနဲ႔ေပ်ာက္ကြယ္သြားရမယ့္ ဘ၀အျဖစ္ေတြေလ။ ဒါေၾကာင့္ပဲ ေကာင္းစံကိုေရြးလိုက္ရတာ။ သူတို႔ႏွစ္ေယာက္မွာ တူညီတာတခုက သက္ရွိထင္ရွားမရွိၾကေတာ့ျခင္းပဲ။ ဒီမိုကေရစီ ေတာ္ လွန္ေရး အတြင္းမွာ ေပးဆပ္ရင္း က်ဆံုးသြားၾကၿပီ။

ေကာင္းစံနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ျဖစ္စဥ္ေလးေတြကို တတ္ႏိုင္သေလာက္ေျခရာျပန္ေကာက္ၾကည့္တယ္။ ထူးထူးျခား ျခားေလးေတြကို ပံုျပန္ေဖာ္ၾကည့္တယ္။ ဒါမွ က်ေနာ့္အလွည့္က်လို႔ေျပာျဖစ္ရင္ သူမ်ားေတြထက္ ပိုစိတ္၀င္စားၾကမွာ။ ပိုအံ၀င္ဂြင္က်ျဖစ္မွာ။ သူ႔ကို ဂုဏ္ျပဳရာလည္းေရာက္မွာေလ။

(၅)

ေကာင္းစံရဲ့နာမည္ရင္းက ဆန္းသူရ။ ရွစ္တန္း ေက်ာင္းသားေလး။ ေတာင္ၾကီး အထက(၁) က ဆိုလားပဲ။ ရွစ္ေလးလံုး အေရးအခင္း ေတာင္ႀကီးမွာ စျဖစ္တာ သူအပါအ၀င္ အမွတ္(၁)နဲ႔ အမွတ္(၄) အထက ေက်ာင္းက ရွစ္တန္း ေက်ာင္းသားေလးေတြက စခဲ့ၾကတာေပါ့။ ဒီအထဲမွာ ဆန္းသူရပါမွန္းကိုေတာ့ ေတာထဲေရာက္ၿပီးမွ သိရတာ။ ၈၊ ၈၊ ၈၈ ရက္ေန႔က ေတာင္ႀကီးဗိုလ္ခ်ဳပ္ပန္းျခံ၊ ဗိုလ္ ခ်ဳပ္ေၾကးရုပ္ေရွ႕ ေက်ာင္း၀န္စံုေလးေတြနဲ႔ ေက်ာင္းသားေလးေတြ ဆႏၵျပခဲ့ တာကိုေတာ့ က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္ျမင္ခဲ့ရတာေလ။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေၾကးရုပ္ေရွ႕တည့္တည့္မွာ ေက်ာင္းစိမ္းပုဆိုးေလးကိုအလံထူလို႔ “ကမၻာမေၾက” သီခ်င္းကို သံၿပိဳင္ ဆိုၿပီး စခဲ့ၾကတာေပါ့။ ေက်ာင္းသားေလး (၇) ေယာက္၊ (၈) ေယာက္ထက္မပိုဘူး။ ပတ္၀န္း က်င္က က်ေနာ္အပါအ၀င္ လူႀကီးဆိုသူေတြက အဲဒီအခ်ိန္မွာ ပရိတ္သတ္သက္သက္။ ခပ္ေ၀ေ၀က အေျခအေနကို ေစာင့္ၾကည့္ေနရံုသက္သက္။

ကမၻာမေၾကသီခ်င္းဆိုၿပီးေတာ့ ပန္းၿခံကို တပတ္ပတ္ၾကတယ္။ တပတ္မျပည့္ခင္အထိ ဒီေက်ာင္းသားေလး ေတြခ်ည္းသက္သက္။ တပတ္ေက်ာ္လို႔ အႏၱရာယ္ကင္းတယ္၊ အေႏွာက္အယွက္ မရိွဘူး ဆိုတာကို ျမင္ရမွ လူႀကီးတခ်ဳိ႕ ကပ္လာၾကတာ။ လူေတာ္ေတာ္ေလးမ်ားလာေတာ့မွ က်ေနာ္ေတာင္ကပ္ရဲတာကို ရွက္ရွက္နဲ႔ပဲ ၀န္ခံရမႈပဲ။ ဒီေတာ့ က်ေနာ္ေျပာခ်င္တာက ေတာင္ႀကီး ရွစ္ေလးလုံး အေရးအခင္းကို စခဲ့တဲ့ေက်ာင္းသားေလးေတြထဲမွာ ေကာင္းစံပါတယ္။

အေရးအခင္းအရွိန္ရလာလို႔ ဆရာ၀န္တို႔၊ ေရွ႕ေနတို႔၊ ႏိုင္ငံေရးသမားေဟာင္းတို႔ဆိုတာေတြ ေပၚလာၿပီး၊ စင္ျမင့္ေတြေပၚ ၾသ၀ါဒေတြေခၽြေနခ်ိန္ အျဖဴအစိမ္း၀တ္ေလးေတြက ေရွ႕မွာ၊ ေဘးမွာ ကာရပ္ ရပ္ေပးေနၾကတယ္ေလ။ မဆလက တစံုတရာအႏၱရာယ္ေပးမယ္ဆိုရင္ အျဖဴအစိမ္း၀တ္ေလးေတြက အေသခံတဲ့။ သပိတ္စစ္ေၾကာင္းေတြ ခ်ီတက္ၾကၿပီဆိုရင္လည္း လမ္းေဘးတဖက္တခ်က္စီမွာ အျဖဴအစိမ္းေလးေတြက လက္ခ်င္းဆက္ လံုျခံဳေရးစည္း၀ိုင္း ေပါ့။ ဒီအျဖဴအစိမ္း၀တ္ေတြထဲမွာလည္း ေကာင္းစံ ပါခဲ့တယ္တဲ့။

ေအာင္ဟမ္းရိုင္းလို႔ေခၚတဲ့ ပအို၀့္ေျမေရာက္ ေက်ာင္းသားေတြကို စစ္သင္တန္းေပးတဲ့ေနရာကို က်ေနာ့္တို႔ အဖြဲ႔ေရာက္ေတာ့ ေနာက္က်ေနၿပီ။ သင္တန္းရိွရာေနရာေရာက္ခါနီး ေခ်ာင္းေလး ကိုေက်ာ္လို႔ ေတာင္ကုန္းေလးကို အတက္မွာ ေကာင္းစံကို စေတြ႔ဖူးတာ။

“အကိုတို႔က ေတာင္ႀကီးကပဲလား၊ က်ေနာ္တို႔သင္တန္းတက္ေနတာ (၂) ပတ္ေတာင္ေက်ာ္ၿပီ”လို႔ မိတ္ဆက္ ရင္းက်ေနာ္တို႔ကို ဦးေဆာင္လမ္းျပေပးခဲ့တယ္ေလ။ လမ္းမွာစကားေတြေျပာရင္းက အေတာ္ေလးရင္းႏွီးလာေတာ့ သူ႔ရင္ထဲက စကားေတြပြင့္ထြက္လာေတာ့တာပဲ။

“လူႀကီးေတြက အသက္ႀကီးလာေလေလ ညာတတ္ေလေလပဲဗ်။ သူတို႔မလုပ္ခ်င္တဲ့အလုပ္ေတြဆို က်ေနာ္ တို႔ကို ညာညာခိုင္းတယ္။ အစားအေသာက္စားရတဲ့အခ်ိန္က်ေတာ့ ကေလးဆိုၿပီး အလွည့္ေပးတာမ်ဳိး မရိွဘူး။ သူတို႔ပဲ အခြင့္အေရးပိုယူတတ္တယ္”တဲ့။ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာတတ္တာ သူရဲ႕ ဇ, ေပါ့။

ေကာင္းစံတို႔လို ေက်ာင္းသားငယ္ေလးေတြ ဘ၀ကလည္းေတြးၾကည့္ရင္ တကယ့္ကို သနားစရာ။ ၁၅ ႏွစ္၊ ၁၆ ႏွစ္နဲ႔ေတာထဲေရာက္။ ေတာထဲေရာက္မွ လူပ်ဳိျဖစ္။ ရည္းစားထားခ်င္ေတာ့လည္း တာ၀န္က ေတာ္လွန္ေရးတာ၀န္။ တပ္ပုံစံ။ ဗမာအဖြဲ႔အစည္းျဖစ္တာကလည္းတေၾကာင္း။ ဒီေတာ့ ခဏခဏျပႆနာျဖစ္တယ္။ စည္းကမ္းဆိုတာကို လည္းသိပ္နားမလည္။ နားမလည္လို႔ဆိုၿပီးု ခြင့္လႊတ္ပါမ်ားျပန္ရင္လည္း ထိမ္းသိမ္းလို႔မရ။ ဒီေတာ့ အေရးယူမႈေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ရေရာေပါ့။

တခါက ထိုင္းကရင္နီနယ္စပ္မွာေနခ်ိန္ ေကာင္းစံေလ က်ေနာ္တို႔ စခန္းနဲ႔နီးတဲ့ ပန္ယြမ္းရြာက ကေလးမေလး နဲ႔ႀကိဳက္တယ္။ ရည္းစားလည္းမထားဖူးေတာ့ အရူးအမူး။ ရြာထဲမွာအၿမဲလိုျဖစ္ေနတာေပါ့။ စခန္းစည္းကမ္းနဲ႔ မညီ ေတာ့ဘူး။ ဒီေတာ့ တပ္ရင္းမွဴး ကိုတိုက္ေမာင္းကေခၚသတိေပးတယ္။ ဒါေပမယ့္ မရဘူး။ ညီအကိုလိုျဖစ္ေနတာက တ ေၾကာင္း၊ အရူးအမူးျဖစ္ေနတာက တေၾကာင္းမို႔ေနာက္ဆုံး တပ္ကထြက္မယ္ဆိုတဲ့အထိကိုျဖစ္ၿပီး ေကာင္းစံေလ ရြာထဲမွာ သြားေနလိုက္တယ္။ တလ၊ ႏွစ္လၾကာတဲ့ အထိ။ ေနာက္ေတာ့မွ သတင္းေတြၾကားရတယ္။ ေကာင္းစံ တေယာက္ ျမင္းလိုက္ေမာင္းေနတယ္တဲ့။ ရိကၡာသယ္တဲ့ျမင္းကို လုိက္ေမာင္းေပးရတာ။ ဒီေတာ့မွ ၾကာရင္ ပ်က္စီး သြားမွာ စိုးတာရယ္။ လုံၿခဳံမႈအေျခအေနကို စိုးရိမ္ရတာေတြေၾကာင့္ ကိုတုိက္ေမာင္းကို ၀ိုင္းနားခ်ရင္း လိုက္ေခၚရေတာ့တယ္။ ကိုတိုက္ေမာင္းပဲလိုက္ေခၚတာပါ။ ၿပီးေတာ့လည္း သူတို႔ႏွစ္ေယာက္က တလုံးလုံးတေထြး ေထြးနဲ႔။ တကယ့္ညီအကိုေတြလိုပဲ။ က်ေနာ္တို႔မွာ မိဘေတြနဲ႔မွမနီးၾကတာ။ တာ၀န္ေတြရိွေနၾကေပမယ့္ တကယ္ေတာ့ ညီအကိုေတြပဲေလ။

(၆)

ေကာင္းစံကို အသိအမွတ္အျပဳမိဆုံး အျဖစ္အပ်က္ တခုရိွတယ္။

က်ေနာ္တုိ႔ ထုိင္းနယ္စပ္ကေန ပအို၀့္ျပည္ကိုျပန္အေရာက္။ က်ေနာ္တို႔ျပန္ေရာက္တဲ့သတင္းက ေတာင္ႀကီး အထိကိုေရာက္တယ္။ ရဲေဘာ္တခ်ဳိ႕ရဲ႕မိဘေတြလာေတြ႔ၾကတယ္ေလ။ ေတာင္ႀကီးနဲ႔က သိပ္မွမေ၀းတာ။ ဒီအထဲမွာ ေကာင္းစံ အေမနဲ႔အကိုလည္းပါတယ္။ ကိုယ္ပိုင္ကားနဲ႔ကိုလာတာ။ ေကာင္စံနဲ႔ေတြ႔ခ်င္လို႔တဲ။ တပ္က တာ၀န္ရိွသူေတြ ကလည္းေပးေတြ႔ပါတယ္။ သီးျခားအိမ္တအိမ္မွာ စီစဥ္ေပးၿပီး လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေျပာခြင့္ေပးလိုက္ပါတယ္။ တေန႔ လုံးေျပာဆိုၾကၿပီး၊ ညအိပ္ခ်ိန္ေလာက္ေရာက္ေတာ့ ေကာင္းစံတေယာက္ က်ေနာ္တို႔ဆီျပန္ေရာက္လာတယ္။

“က်ေနာ့္အေမက က်ေနာ့္ကို ျပန္ေခၚတယ္ဗ်။ ၿမိဳ႕ျပန္ေရာက္ရင္ သားလိုခ်င္တာ ၀ယ္ေပးမယ္တဲ့။ ကားလို ခ်င္ရင္ကားတဲ့”

“က်ေနာ့္အေမက ခင္ညႊန္႔ အမ်ဳိးသမီးနဲ႔ရင္းႏွီးတယ္တဲ့။ ျပန္လိုက္လာလို႔ဘာမွ ျပႆနာမျဖစ္ေစရဘူးလို႔ အာ မခံတယ္တဲ့”

“က်ေနာ့္အကိုလိုပဲ ႏိုင္ငံေရး၀ါသနာပါရင္ ၿမိဳ႕ေပၚပါတီတခုခုမွာ ၀င္လုပ္ပါတဲ့၊ ေတာထဲေတာင္ထဲမွာ ျခင္ကိုက္ ျဖဳပ္ကိုက္နဲ႔ တဲ့။ အစားအေသာက္၊ အေနအထိုင္ကလည္း ဒုကၡေရာက္လြန္းပါတယ္ တဲ့”

“က်ေနာ္ … ျပန္ေျပာလုိက္တယ္။ ေသသြားတဲ့ က်ေနာ္တို႔ေက်ာင္းသားေတြကို သစၥာမေဖာက္ဘူးလို႔။ က်ေနာ္ ေတာခိုေတာ့ ေသဖို႔ကိုေတြးၿပီးသားလို႔။ ျခင္ကိုက္ျဖဳပ္ကိုက္ေလာက္ကို ဂရုမစိုက္ပါဘူး လို႔။ ဒီမိုကေရစီရရင္ အေမ မေခၚလည္း သားျပန္လာမွာပါလို႔”

ေကာင္းစံရဲ႕အကိုက ေတာင္ႀကီး လူေဘာင္သစ္ပါတီ၀င္တဲ့။ ေနာက္ေန႔မနက္မွာ ေကာင္းစံအေမနဲ႔အကို ႏူတ္ ေတာင္လာမဆက္ေတာ့ပဲ ေစာေစာထျပန္သြားၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေကာင္းစံကေတာ့ တခ်က္ေလးမွ အၿပဳံးမပ်က္ပဲေလ။

“မိုးျဖား အမ္းသမိုင္နယ္” (အေမထမင္း ဘာဟင္းနဲ႔စားလဲ) ဆိုၿပီး ရြာထဲမွာ အိမ္ဆင္းတအိမ္တက္နဲ႔။ ဟဲဟဲ … ဟဲဟဲ နဲ႔။

(၇)

၁၉၉၆ မွာ ေကာင္စံတို႔ပါတဲ့စစ္ေၾကာင္း KNU တပ္မဟာ (၂)နယ္ေျမက နယ္စပ္ကို ျပန္ေရာက္လာတယ္။ ေကာင္းစံက အျပစ္တခုရိွလို႔ ျပန္ေခၚလာတာတဲ့။ က်ေနာ္ စုံစမ္းၾကည့္ေတာ့ ရည္းစားထားတဲ့ကိစၥပဲ။ ေကာင္းစံက လည္းတရြာတက်ည္ေဆာက္ဆိုသေလာက္ကို ရည္းစားထားတာတဲ့။ ရုပ္ကေလးကလည္းရိွ။ ၿမိဳ႕ေပၚမွာေနခဲ့တာဆိုေတာ့ ေသေသသပ္သပ္ကလည္း ၀တ္စား တတ္။ ဘာသာစကားကလည္း ေဒသအေလွ်ာက္ေျပာဆိုႏုိင္ေတာ့ ျဖစ္ ေလာက္တာေပါ့။ ေကာင္းစံကလည္း အေျပာေကာင္းမဟုတ္လား။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္ နားမလည္တာက ရည္းစားထား တာ၊ မ်ားတာက ဘာေၾကာင့္ အျပစ္ျဖစ္ေနရတာလဲ။ ထူးျခားတာက ခုတခါစစ္ေၾကာင္းက က်ေနာ္တို႔ (၆၀၁) တပ္ရင္း ခ်ည္း သက္သက္မဟုတ္ဘူး၊ တပ္ရင္းေပါင္းစုံ။ ဒီေတာ့ခါတိုင္းလို သူ႔အေပၚ နားမ လည္ႏိုင္ၾကလို႔ မ်ားလားေပါ့။

ဒီအခ်ိန္က နယ္စပ္ႏုိင္ငံေရးက မာနယ္ပေလာ က်ၿပီးခ်ိန္၊ တတိယႏိုင္ငံထြက္ခြာတဲ့လမ္းေၾကာင္းပြင့္ေနခ်ိန္။ က်ေနာ္စိုးရိမ္မိတာက ေကာင္းစံက မဟုတ္မခံ။ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းသမား။ အရင္လို တပ္ကထြက္သြားရင္ အေ၀းႀကီး အထိေရာက္သြားႏိုင္တယ္။ ကိုတိုက္ေမာင္းကလည္း က်ဆုံးၿပီးကာစဆိုေတာ့ တပ္ကလည္း ဖယိုဖရဲ။

ဒါေၾကာင့္ပဲ KNU တပ္မဟာ (၂)ကို ျပန္ထြက္မယ့္စစ္ေၾကာင္းမွာ က်ေနာ္လည္းလိုက္မယ္။ ေကာင္းစံကို လည္းျပန္ေခၚသြားခ်င္ေၾကာင္း စစ္ေၾကာင္းတာ၀န္ခံ ကိုသန္းေက်ာ္ေဌးးနဲ႔ ေဆြးေႏြးၾကည့္ တယ္။ ေကာင္းစံကလည္း ဆႏၵရိွတယ္ေလ။ “နယ္စပ္မွာ ေလေနတာထက္၊ ျပည္သူၾကားမွာ ေသရတာက ပိုအဓိပၸါယ္ရိွတယ္ ” ဆိုတဲ့မူနဲ႔ေပါ့။ ေနာက္ၿပီးေကာင္းစံက ဘာသာစကားစုံ တတ္တာရယ္။ လမ္းေၾကာင္းေတြ ကၽြမ္းက်င္တာရယ္။ နယ္ေျမခံလို ျဖစ္ေန တာရယ္ေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔စစ္ေၾကာင္းအတြက္ အက်ဳိးရိွႏုိင္တယ္မဟုတ္လား။ က်ေနာ့္ေဆြးေႏြးခ်က္ အထေျမာက္ ေအာင္ျမင္သြားပါတယ္ခင္ဗ်ာ။

တကယ္ပါပဲ တလမ္းလုံးမွာေလ ေကာင္းစံရဲ႕ အရည္အခ်င္းစုံကိုေတြ႔ရတယ္။ စကားေလာက္ေတာ့၊ ရြာေတြ၊ ရြာသားေတြနဲ႔ရင္းႏွီးေတာ့ အေတာ့္ကို အဆင္ေျပတာပါ။ လမ္းတေလွ်ာက္လုံး သူ႔ကိုမသိ တဲ့လူ၊ မခင္တဲ့လူကို မရိွ သေလာက္ပဲ။ က်ေနာ့္အတြက္ဆိုေကာင္းစံက အေထာက္အပံ့ အျဖစ္ဆုံး။ က်ေနာ္က ခရီးမထြက္ျဖစ္တာၾကာေတာ့ လမ္းသိပ္မေလွ်ာက္ႏိုင္ဘူးေလ။ က်န္းမာေရးကလည္း ခ်ဴခ်ာေတာ့ စစ္ေၾကာင္းရဲ႕ေနာက္ပိတ္အၿမဲျဖစ္ေနတတ္တယ္။ ဒီအခ်ိန္မ်ဳိးဆို ေကာင္းစံက က်ေနာ့္အေဖာ္။ က်ေနာ့္ ပစၥည္းတခ်ဳိ႕ကအစ ကူသယ္ေပးတယ္။ တလမ္းလုံးေကာင္းစံ ရဲ႕အျပစ္ေတြကို က်ေနာ္ရွာေနမိေပမယ့္ ခုထိေတာ့ မေတြ႔ရေသး။

(၈)

က်ေနာ္ေလ လယ္ခိုဒိုးသာရြာမွာ ေက်ာင္းဆရာလုပ္ရင္း က်န္ေနခဲ့ရတယ္။ စစ္ေၾကာင္းနဲ႔မလိုက္ႏိုင္ေတာ့တာရယ္၊ ေက်ာင္းဆရာအလုပ္ကို ပိုစိတ္၀င္စားလာတာရယ္ေၾကာင့္လုိ႔ပဲ ေျပာရမယ္ ထင္ပါ တယ္။ ေကာင္းစံက

“ေနာက္မွ က်ေနာ္လာလည္မယ္။ ဒီရြာေတြကို က်ေနာ္ခဏခဏေရာက္ပါတယ္။ ဘာမွအားမငယ္နဲ႔ ဘူဒါး” ေကာင္းစံက က်ေနာ့္ကို ဘူဒါးလို႔ေခၚတယ္။ ႏူတ္ဆက္ၿပီး စစ္ေၾကာင္းနဲ႔ဆက္လိုက္သြားေပ မယ့္ ေကာင္းစံေျပာခဲ့တဲ့ စကားကိုေလ တရက္မွ မေမ့ဘူး။

ဘယ္ေန႔မ်ားျပန္ေရာက္လာမလဲလို႔ ကေလးေတြကို စာသင္ေနရင္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ အိမ္ထဲမွာထုိင္ၿပီး ပလိုင္း ရက္ေနရင္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ လူနာေတြကို ေဆးကုေနရင္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ေတာင္ယာေတြမွာ ဆူးလိုက္ထိုးေနရင္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ စပါးလိုက္ရိတ္ေနရင္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ဖာလာလိုက္ခူးေနရင္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေမွ်ာ္ေနမိတယ္ဗ်ာ။

ေရာက္ေတာ့ေရာက္လာပါတယ္။ ေကာင္းစံေတာ့မဟုတ္။ ေကာင္းစံရဲ႕သတင္း။ ေကာင္းစံတေယာက္ တိုက္ပြဲ တပြဲမွာ က်ဆုံးသြားၿပီတဲ့။ က်ေနာ္မ်က္ရည္က်ရပါၿပီ။ က်ေနာ္တို႔ ရဲေဘာ္ေတြ က်ဆုံးရတာမ်ားၿပီ။ က်ေနာ္ မ်က္ရည္မ က်ဖူးခဲ့။ အသားကုန္တို႔၊ ကိုတိုက္ေမာင္းတို႔ က်ဆုံးခ်ိန္ကလည္း မငိုမိခဲ့။ ေကာင္းစံက်မွ … ။ ေကာင္းစံက်ဆုံးရတာဟာ က်ေနာ့္ေၾကာင့္လို႔ကို သံသယျဖစ္ျဖစ္လာလို႔ေလ။ ေကာင္းစံကို က်ေနာ္ျပန္ေခၚခဲ့တာကိုး။ က်ေနာ္သာ မေခၚခဲ့လို႔ တတိယႏိုင္ငံတခုခုကို ထြက္သြားျဖစ္ခဲ့ရင္ ဒီလိုျဖစ္ပါ့မလားဗ်ာ … ။

တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆုိင္လို႔ပဲ ဆိုရေတာ့မွာေပါ့ … ။

က်ေနာ္ေျပာခဲ့ဖူးတဲ့ ပန္ယြမ္းရြာက ေကာင္းစံရဲ႕အခ်စ္ဦးေလး အီဖ်င္းဆိုတာေလ။ သူတို႔လည္း ကရင္နီဒုကၡ သည္စခန္းမွာ ျပန္ေနၾကတယ္တဲ့။ “ႏို႔ပအား”ဆိုတဲ့ ဒုကၡသည္စခန္းမွာေပါ့။ ေကာင္းစံက်ဆုံး ခ်ိန္ေလာက္မွာပဲ နအဖ စစ္တပ္က ႏို႔ပအားဒုကၡသည္စခန္းကို၀င္အပစ္ ေသနတ္ဒဏ္ရာနဲ႔ ေသဆုံးခဲ့ရတယ္တဲ့။

ေကာင္းစံက က်ေနာ့္ကို သီခ်င္းတစ္ပုဒ္ေရးခိုင္းဖူးတယ္။ သူ႔အခ်စ္ဦး အီဖ်င္းအတြက္တဲ့ … ။ “ပန္းကေလးနဲ႔ ပန္းကေလးခ်စ္သူ” ဆိုတဲ့ သီခ်င္းေလးေလ့။ ေကာင္းစံအၿမဲလိုလို ဆိုဆိုေနတတ္တာ။ ဒီသီခ်င္းေလးကို မဆိုျဖစ္တာ ခုဆို ဆယ္စုႏွစ္တခုေတာင္ ေက်ာ္ၿပီေပါ့။ ။

လူဗိုလ္္
၂၅ ၊ ၁၂ ၊ ၂၀၀၉